Trước đây màn hình tinh thể lỏng (LCD) chỉ được sử dụng giới hạn trong notebook, nhưng giờ đây nó đã trở thành hiện thực với máy tính để bàn. Ba lợi thế lớn nhất của loại màn hình này so với kiểu màn hình truyền thống (như màn hình Ống tia Cathode) là: diện tích sử dụng nhỏ (đặc biệt đối với những màn hình có kích thước từ 17 inch trở lên), điện năng tiêu thụ thấp và hoàn toàn không rung hình, kể cả với tốc độ refresh 60 khung/giây (60 Hz). Trong bài viết này chúng tôi sẽ cho bạn biết tất cả những gì cần thiết khi chọn mua một chiếc LCD mới.
Điều quan trọng nhất cần biết về công nghệ LCD là: màn hình LCD có độ phân giải cố định, được gọi là “native resolution” (độ phân giải nguyên bản), “maximum resolution” (độ phân giải tối đa) hoặc đơn giản chỉ là “độ phân giải” và bạn phải cấu hình desktop vào độ phân giải đó, nếu không ba điều sau đây sẽ xảy ra tuỳ từng model:
1. Hình ảnh không được sắc nét mà sẽ trở nên nhoè với rất nhiều ô vuông.
2. Màn hình sẽ tự đưa hình ảnh về độ phân giải mới, thu nhỏ kích thước hình ảnh và để lại một khung đen xung quanh. Ví dụ, nếu độ phân giải nguyên bản của chiếc LCD nhà bạn là 1280x960 nhưng bạn lại giảm xuống 800x600, tức là chiều ngang còn thừa 480 pixel (1280 - 800) và chiều dọc còn thừa 360 pixel (960 - 600). Hình ảnh sẽ bị thu nhỏ, đồng thời xuất hiện 240 pixel màu đen bên trên và bên dưới cùng với 180 pixel ở hai bên hình ảnh.
3. Màn hình sẽ cố căng hình ảnh ra toàn màn hình để không để lộ vùng đen xung quanh. Và công nghệ này không phải lúc nào cũng hoàn hảo 100% và vì thế bạn sẽ thấy nếu sử dụng độ phân giải nguyên bản, hình ảnh sẽ có độ nét cao hơn mặc dù các chi tiết trên màn hình (biểu tượng, chữ số..) sẽ trở nên nhỏ hơn. Nói chung bạn sẽ thấy hình ảnh bị lệch trọng tâm (mờ) nếu đặt cấu hình không đúng.
Chính vì đặc trưng này của màn hình LCD nên bạn sẽ phải chọn một màn hình LCD có độ phân giải vừa ý. Độ phân giải cao không phải lúc nào cũng tốt bởi khi đó bạn sẽ có nhiều không gian hơn trên màn hình (nói cách khác, bạn đặt được nhiều thứ lên màn hình hơn), nhưng các biểu tượng và chữ số sẽ trở nên nhỏ hơn. Vì thế với một người dùng bình thường, độ phân giải phù hợp còn tuỳ thuộc vào từng ứng dụng. Nếu bạn chỉ dùng máy tính để lướt web, viết mail, dàn trang và gõ văn bản, có thể bạn chỉ cần một màn hình có độ phân giải thấp bởi chúng rẻ hơn và không làm các icon trở nên quá nhỏ. Nhưng nếu bạn định chạy các ứng dụng chuyên nghiệp như video hay trình xử lý ảnh, có thể bạn cần một màn hình lớn với độ phân giải cao.
Còn nếu là một game thủ, chắc chắn bạn sẽ cần đến một màn hình có độ phân giải ở mức mà bạn muốn chơi, nếu không game trông sẽ rất tệ. Nói cách khác, nếu không bạn cần chỉnh độ phân giải của game tương đương với màn hình. Tất cả những người chơi game đều biết rằng khi bạn tăng độ phân giải của game, tốc độ game sẽ giảm xuống (bởi có nhiều pixel trên màn hình hơn), khi đó bạn cần nâng cấp card video mới. Hoặc bạn cũng có thẻ giảm độ phân giải, nhưng như đã nói, nó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh game.
Kích thước màn hình và tỉ lệ kích thước
Kích thước màn hình được tính bằng inch, đo theo đường chéo và chẳng liên quan gì tới độ phân giải hết. Vì thế màn hình lớn không đồng nghĩa với độ phân giải cao. Trên thực tế, có rất nhiều màn hình LCD lớn nhưng có độ phân giải thấp hơn so với những màn hình nhỏ. Nếu bạn gặp một màn hình lớn được bán với giá thấp hơn một màn hình nhỏ, chắc chắn màn hình nhỏ có dộ phân giải cao hơn. Nhưng điều này cũng không đảm bảo rằng chiếc màn hình nhỏ tốt hơn màn hình lớn mà nó còn phụ thuộc vào ứng dụng cần chạy. Những người cần có nhiều không gian hơn trên màn hình (đặc biệt khi sử dụng ứng dụng biên tập hình ảnh và video) sẽ cần màn hình có độ phân giải lớn (ngay cả với một màn hình “nhỏ”). Còn người dùng bình thường lại nên dùng một màn hình lớn với độ phân giải thấp hơn, bởi độ phân giải thấp giúp ổn định kích thước icon và ký tự. Tất nhiên độ phân giải “thấp” ở đây là so với độ phân giải “cao hơn” của các màn hình khác.
Tất nhiên bạn có thể tăng kích thước icon và ký tự bằng Control Panel trong Windows.
Tỉ lệ kích thước là tỉ số giữa chiều dọc và chiều ngang của màn hình. Loại màn hình CRT và màn hình LCD đời đầu (giá rẻ) có tỉ lệ kích thước 4:3 (hay1.33), tức là chiều rộng bằng 1.33 (4:3) lần chiều dài, hay chiều dài bằng 0.75 (3:4) lần chiều rộng. Gần đây những màn hình rộng có tỉ lệ kích thước lớn như 16:9 hay 16:10 ngày càng trở nên phổ biến.
Trong bảng dưới đây là những tỉ lệ kích thước cũng như độ phân giải thường gặp nhất. Những màn hình có tỉ lệ kích thước khác nhau vẫn có thể có cùng độ phân giải.
Tỉ lệ kích thước Độ phân giải thường gặp
4:3 (1.33) 640x480
800x600
1024x768
1280x960
1600x1200
1920x1440
2048x1536
5:4 (1.25) 1280x1024
15:9, 5:3 (1.66) 1280x768
16:9 (1.77) 1280x720
1920x1080
16:10 (1.60) 960x600
1280x800
1440x900
1680x1050
1920x1200
2560x1600
| 
